Chúng tôi xin giới thiệu Gentoo Linux, một phiên bản đặc biệt của Linux, có thể được tự động tối ưu và tùy biến cho bất cứ ứng dụng hoặc nhu cầu nào.

Áp dụng công nghệ Portage, nhờ đó Gentoo Linux có thể trở nên một server bảo mật lý tưởng, một máy trạm dùng để phát triển, một hệ để bàn chuyên nghiệp, một hệ thống game, giải pháp nhúng hoặc những thứ khác – bất cứ thứ gì bạn cần. Vì khả năng thích ứng gần như không giới hạn, chúng tôi gọi Gentoo Linux là metadistribution.

Portage là gì?

Portage là trái tim của Gentoo Linux, và thực hiện nhiều tính năng quan trọng. Một mặt, Portage là hệ thống phân phối phần mềm cho Gentoo Linux. Để có phần mềm mới nhất cho Gentoo Linux, chỉ cần gõ lệnh: emerge –sync. Lệnh này sẽ ra lệnh Portage cập nhật “cây Portage” cục bộ từ Internet. Cây Portage của bạn chứa một tập hợp hoàn chỉnh các script dùng bởi Portage để tạo và cài đặt các gói phần mềm mới nhất. Hiện nay, chúng tôi có hơn 10000 gói trong cây Portage, và các gói mới được thêm liên tục.

Portage còn là hệ thống xây dựng và cài đặt gói phần mềm. Khi bạn muốn cài đặt một gói, bạn gõ emerge tên-gói để Portage tự động tạo phiên bản riêng cho gói phần mềm theo chính xác yêu cầu của bạn, tối ưu nó theo phần cứng của bạn và đảm bảo các tính năng bổ sung bạn cần đều được bật — những tính năng không cần bị loại bỏ.

Portage còn giúp hệ thống luôn cập nhật. Gõ emerge -u world — một lệnh — sẽ bảo đảm mọi gói mà bạn muốn có trên hệ thống được cập nhật tự động.

Gentoo Linux

Portage sẽ giúp hệ thống Gentoo Linux luôn được cập nhật theo ý bạn. Vì điều này, người dùng Gentoo kinh nghiệm thường không chú ý quá nhiều đến “các phiên bản mới” của Gentoo Linux — dù gì thì các phiên bản mới nhất của Gentoo Linux sẽ luôn có thông qua lệnh emerge –sync. Không cần thiết phải chờ vài tháng để có “phiên bản mới” của Gentoo Linux vì Gentoo Linux liên tục được cập nhật và tinh lọc, những cải tiến này sẽ có ngay lập tức cho bạn.

Dĩ nhiên, chúng tôi cũng phát hành những CD Gentoo Linux chính thức để cài đặt Gentoo Linux mới hoàn toàn. Đây là vài nét về những gì được phát hành gần đây:

– Hỗ trợ bộ xử lý x86, AMD64, PowerPC, UltraSparc, Alpha và MIPS
– Cài đặt bằng LiveCD cho x86, AMD64, PowerPC, UltraSparc và Alpha
– KDE và GNOME bản ổn định mới nhất
– Những Linux kernel tối ưu khác nhau
– Môi trường phát triển GNU hiện đại
– Hỗ trợ hệ tập tin: ReiserFS, XFS, ext3, EVMS, LVM
– Hỗ trợ phần cứng: NVIDIA, Creative Labs Live! và Audigy
– Phân hệ OpenGL và trình biên dịch module hoá (hỗ trợ cài đặt đồng thời nhiều phiên bản)
– Hệ thống script khởi động hệ thống dựa trên ràng buộc
– Gentoo “hardened” hơn 10000 gói phần mềm mới nhất
– Các tính năng Portage cao cấp
Nếu sức mạnh, sự mềm dẻo và tốc độ của Gentoo Linux hấp dẫn bạn, chúng tôi đề nghị bạn hãy thử nó. Chúng tôi không tin bạn sẽ thất vọng.

Lịch sử Gentoo

Mọi chuyện bắt đầu bằng thời gian ngoài giờ. Thời gian để khám phá, để thử nghiệm. Đó là cách người tạo ra Gentoo, Daniel Robbins, bước vào thế giới Linux. Ông đã bắt đầu bằng Debian Linux, thiết lập một vài ứng dụng, họ8c cài vào và ra Linux, và như hầu hết người dùng Linux, thử một vài bản phân phối khác nhau. Ông đã giúp đỡ một bản phân phối tên là Stampede Linux. Không lâu sau, ông cùng phát triển Stampede và làm việc với hệ thống quản lý gói của nó. Sau một khoảng thời gian, do một số vấn đề, ông rời bỏ và quyết định tạo một bản phân phối của riêng mình.

Vậy là Enoch được sinh ra. Daniel muốn Enoch là một bản phân phối nhanh như chớp với những tính năng tự động hóa hoàn toàn việc tạo và nâng cấp gói. Không lâu sau, #enoch trên irc.freenode.net được hình thành với 10 thành viên giúp phát triển bản phân phối này. Sau một khoảng thời gian, Enoch bắt đầu cải tiến, họ người cần đặt một tên mới. Họ gọi nó là Gentoo Linux. Vào khoảng thời gian Gentoo chuẩn bị ra bản 1.0, Daniel mua được một máy mới và nhanh. Kiểu bo mạch chủ mới có faulty chip, làm Linux bị khóa khi rảnh và vì thế, sự phát triển Gentoo Linux bị ngừng hoàn toàn.

Vì không có gì xảy ra với Gentoo Linux, Daniel chuyển sang FreeBSD. Ông thích cái ông đã thấy, đặc biệt là hệ thống “Ports”. Và khi quay về Linux, cùng với những người phát triển khác như Achim Gottinger, Gentoo tiếp tục được phát triển. Toàn bộ thệ thống quản lý gói được thiết kế lại và được đặt tên là Portage. Gentoo đã phát triển mạnh kể từ đó, với vô số tính năng mới liên tục được thêm vào theo năm tháng. Đội tình nguyện giúp Gentoo luôn luôn có những phần mềm mới nhất và an toàn bảo mật cũng như ổn định cao nhất.

Mô hình phát triển Gentoo được mở rộng với một cách tiếp cận dựa hoàn toàn trên dự án, mỗi dự án phát triển độc lập và hợp tác với các dự án Gentoo khác. Các cuộc gặp định kỳ giữa các trưởng dự án giúp đảm bảo tiến độ phát triển. Tổ chức Gentoo Foundation được hình thành để duy trì quỹ tài chính, bảo vệ về phá lý và định hướng sự phát triển của Gentoo để nó tuân theo Cam kết Cộng đồng.

Vào tháng tư năm 2004, Daniel quyết định rời khỏi Gentoo. Chúng ta vô cùng cảm ơn Daniel vì những gì ông đã làm cho Gentoo và chúc ông điều tốt lành nhất.

Gentoo vẫn tiếp tục phát triển và tự cải tiến – những dự án mới được hình thành, nhiều người phát triển mới tham gia, những gói mới được thêm từng ngày. Những người phát triển Gentoo và cộng đồng người dùng là những giá trị to lớn nhất của Gentoo.

Cài đặt Gentoo Linux

Quá trình cài đặt như thế nào?

Quá trình cài đặt Gentoo bao gồm mười bước, Mỗi bước bao gồm những trạng thái sau:

• Sau bước đầu tiên, bạn đã có một môi trường làm việc sẵn sàng để cài đặt Gentoo
• Sau bước 2, kết nối internet của bạn đã sẵn sàng để cài đặt Gentoo
• Sau bước 3, đĩa cứng của bạn đã được chuẩn bị xong để có thể bắt đầu cài đặt Gentoo
• Sau bước 4, môi trường cài đặt của bạn đã được chuẩn bị xong, sẵn sàng để chroot vào môi trường mới này
• Sau bước 5, các gói cốt lõi, giống nhau trên mọi bản cài đặt Gentoo, đã được cài đặt xong
• Sau bước 6, bạn đã biên dịch xong kernel
• Sau bước 7, bạn đã viết xong hầu hết các tập tin cấu hình hệ thống trong Gentoo
• Sau bước 8, các công cụ hệ thống cần thiết (chọn từ danh sách) đã được cài đặt xong
• Sau bước 9, bootloader bạn chọn đã được cài đặt và cấu hình. Bạn đã đăng nhập vào bản cài đặt Gentoo mới của bạn
• Sau bước 10, hệ thống Gentoo Linux đã sẵn sàng chờ bạn khám phá

Khi bạn được đề nghị lựa chọn, chúng tôi sẽ giải thích cẩn thận những ưu và khuyết điểm của từng chọn lựa. Sau đó chúng tôi sẽ tiếp tục với lựa chọn mặc định, được xác định bởi chữ “Mặc định: ” trong tựa đề. Những lựa chọn còn lại được đánh dấu bằng chữ “Thay thế: “. Đừng nghĩ rằng lựa chọn mặc định là lựa chọn chúng tôi buộc bạn dùng. Tuy nhiên chúng tôi tin rằng đó là lựa chọn tốt cho hầu hết mọi người.

Đôi khi bạn có thể thực hiện một bước tùy chọn. Những bước này được đánh dấu là “Tùy chọn: ” và do đó không bắt buộc khi cài đặt Gentoo. Tuy nhiên, những bước tùy chọn này phụ thuộc vào quyết định trước đó của bạn. Chúng tôi sẽ thông báo cho bạn khi nào điều này xảy ra, cả khi bạn đưa ra quyết định và ngay trước khi mô tả bước tùy chọn.

1. Yêu cầu phần cứng

Trước khi bắt đầu, chúng tôi sẽ liệt kê yêu cầu phần cứng bạn cần có để cài đặt Gentoo vào máy của bạn.

Ngoài ra bạn nên kiểm tra  Gentoo AMD64 Project Page trước khi bắt đầu.

1.a CD Cài đặt Gentoo

CD Cài đặt Gentoo là những CD có thể khởi động được, chứa một môi trường Gentoo tự hoạt động. Chúng cho phép bạn khởi động Linux từ CD. Trong quá trình khởi động, phần cứng của bạn sẽ được nhận dạng và những driver thích hợp sẽ được nạp. Những CD này được quản lý bởi các Gentoo developer.

Mọi CD Cài đặt đều cho phép bạn khởi động, thiết lập mạng, khởi động phân vùng và bắt đầu cài đặt Gentoo từ Internet. Chúng tôi cung cấp hai CD Cài đặt để cài đặt Gentoo từ Internet, chừng nào bạn còn muốn thực hiện cài đặt bằng Internet để có những phiên bản phần mềm mới nhất.

Nếu bạn muốn cài đặt Gentoo không cần kết nối Internet, vui lòng theo những hướng dẫn cài đặt trong Cẩm nang Gentoo 2005.1.

Hai CD Cài đặt chúng tôi cung cấp là:

CD Cài đặt Tối thiểu (Gentoo Minimal Installation CD), một CD nhỏ, vừa đủ để khởi động hệ thống, thiết lập mạng và cài đặt Gentoo.
CD Cài đặt Đầy đủ (Gentoo Universal Installation CD), có cùng tính năng với CD trên nhưng chứa vài stage3 (tối ưu cho mỗi kiến trúc).
Để giúp bạn quyết định chọn CD Cài đặt nào, chúng tôi sẽ liệt kê những ưu và khuyết điểm của từng cái.

CD Cài đặt Tối thiểu

CD Cài đặt Tối thiểu tên install-amd64-minimal-2005.1-r1.iso chỉ chiếm 52 MB. Bạn có thể dùng CD này để cài đặt Gentoo, nhưng bạn phải có kết nối Internet.

CD Cài đặt Đầy đủ tên install-amd64-universal-2005.1-r1.iso chiếm một CD 393 MB. Bạn có thể dùng nó để cài đặt Gentoo, bất kể có hoặc không có kết nối Internet.

Những CD khác

Bạn có thể tìm thấy CD gọi là Package CD trên mirror của chúng tôi. CD này không dùng để cài đặt mà chứa các tài nguyên bổ sung có thể được tận dụng trong quá trình cài đặt không mạng. Nó chứa những gói biên dịch sẵn (còn gọi là bộ GRP) cho phép bạn cài đặt nhanh và dễ dàng một số ứng dụng bổ sung (như OpenOffice.org, KDE, GNOME …) ngay sau khi cài đặt hệ Gentoo cơ bản.

Nếu bạn định dùng Package CD, nhớ dùng đúng CD cùng kiến trúc máy tính (subarchitecture) với stage3 của bạn.

Stage3 Tarball

Stage3 tarball chứa mội môi trường Gentoo tối thiểu, thích hợp để cài đặt Gentoo theo tài liệu này. Trước đây, Cẩm nang Gentoo mô tả cài đặt bằng một trong ba stage tarball. Mặc dùng chúng tôi vẫn cung cấp stage1 và stage2 tarball, cách cài đặt chính thức là dùng stage3. Nếu bạn muốn dùng stage1 hoặc stage2, hãy đọc Gentoo FAQ

1.b Tải về, tạo và khởi động CD Cài đặt Gentoo

Tải về và tạo CD Cài đặt

Bạn đã chọn dùng CD Cài đặt Gentoo. Trước hết chúng ta sẽ tải về và tạo CD Cài đặt đã chọn. Chúng ta đã nói về các loại CD Cài đặt ở phần trước, nhưng tìm chúng ở đâu?

Bạn có thể tải về bất cử CD Cài đặt nào (và Packages CD nếu bạn muốn) từ một trong những mirror của chúng tôi. CD Cài đặt nằm ở thư mục releases/amd64/2005.1-r1/installcd.

Trong đó bạn sẽ tìm được những tập tin ISO. Chúng là những tập tin chứa toàn bộ CD, dùng để tạo CD.

Nếu bạn không biết tập tin đã tải về có bị hư hay không, bạn có thể kiểm tra MD5 checksum của nó và so sánh với MD5 checksum chúng tôi cung cấp (như install-amd64-minimal-2005.1-r1.iso.md5). Bạn có thể tạo MD5 checksum bằng lệnh md5sum trong Linux/Unix hoặc md5sum cho Windows.

Cách khác để kiểm tra tính hợp lệ của tập tin tải về là dùng GnuPG để xác minh chữ ký điện tử chúng tôi cung cấp (tập tin kết thúc bằng .asc). Hãy tải về tập tin chữ ký và lấy khóa công khai:

$ gpg --keyserver subkeys.pgp.net --recv-keys 17072058

Rồi xác minh chữ ký:

$ gpg --verify <tập tin chữ ký> <iso đã tải về>

Để tạo CD từ tập tin ISO đã tải về, bạn cần chọn raw-burning. Chọn như thế nào tùy thuộc vào chương trình sử dụng. Chúng ta sẽ thảo luận về cdrecord và K3B; thông tin chi tiết hơn nằm trong Gentoo FAQ.

• Với cdrecord, bạn chỉ cần gõ cdrecord dev=/dev/hdc <tập tin iso đã tải về> (thay /dev/hdc bằng đường dần đến device của ổ CD-RW của bạn).
• Với K3B, chọn Tools > CD > Burn Image. Sau đó bạn có thể chọn tập tin ISO trong vùng ‘Image to Burn’. Cuối cùng nhấn Start.

Khởi động CD Cài đặt

Một khi bạn đã tạo xong CD, đây là lúc để khởi động. Hãy lấy CD ra khỏi tất cả các ổ CD, khởi động lại hệ thống và vào BIOS. Việc này thường được thực hiện bằng cách nhấn DEL, F1 hoặc ESC, tùy vào BIOS của bạn. Trong BIOS, đổi thứ tự khởi động sao cho CD-ROM sẽ được dùng trước khi dùng đĩa cứng. Nó thường nằm trong phần “CMOS Setup”. Nếu bạn không làm điều này, hệ thống của bạn sẽ chỉ khởi động từ đĩa cứng, bỏ qua CD-ROM.

Cho CD vừa tạo vào ổ đĩa và khởi động lại. Bạn sẽ thấy dấu nhắc khởi động. Tại màn hình này, bạn có thể nhấn Enter để bắt đầu khởi động với tùy chọn khởi động mặc định, hoặc khởi động CD Cài đặt với tùy chọn khởi động riêng bằng cách xác định kernel theo sau là các tùy chọn khởi động, rồi nhấn Enter.

Xác định kernel? Đúng. Chúng tôi cung cấp một số kernel trên CD Cài đặt. Kernel mặc định là gentoo. Các kernel khác dành cho các phần cứng chuyên biệt và các kernel -nofb sẽ tắt framebuffer.

Dưới đây là mô tả ngắn về những kernel hiện có:

Bạn còn có thể cung cấp tùy chọn kernel. Chúng đại diện cho những thiết lập tùy chọn bạn có thể kích hoạt/hủy kích hoạt theo ý thích. Danh sách sau giải thích toàn bộ các tùy chọn khởi động.

- agpgart       nạp agpgart (dùng nếu bạn gặp vấn đề với đồ họa,lockup)
- acpi=on       nạp hỗ trợ ACPI firmware
- ide=nodma     buộc tắt DMA cho các thiết bị IDE hoạt động sai
- doscsi        quét thiết bị scsi device (làm hỏng một số ethernet card)
- dopcmcia      khởi động dịch vụ pcmcia cho PCMCIA cdrom
- nofirewire    tắt module firewire trong initrd (cho firewire cdrom v.v..)
- nokeymap      tắt chọn keymap cho bàn phím non-us
- docache       cache toàn bộ phần runtime của CD trong RAM, cho phép bạn umount
                /mnt/cdrom để mount cdrom khác.
- nodetect      không cho chạy hwsetup/kudzu và hotplug
- nousb         không nạp module usb từ initrd, tắt hotplug
- nodhcp        dhcp không tự động khởi động nic nếu tìm thấy
- nohotplug     không nạp dịch vụ hotplug
- noapic        tắt apic (hãy thử nếu có vấn đề phần cứng với nics,scsi, v.v..)
- noevms2       tắt nạp module EVMS2
- nolvm2        tắt nạp module LVM2
- hdx=stroke    cho phép phân vùng toàn bộ ổ cứng kể cả khi BIOS không thể xử lý
                ổ cứng lớn
- noload=module1[,module2[...]]
                không nạp một số module kernel xác định

Bây giờ khởi động CD của bạn, chọn kernel (nếu bạn không thích dùng kernel mặc định gentoo) và tùy chọn khởi động. Ví dụ, chúng tôi sẽ hướng dẫn cách khởi động với kernel gentoo, và tham sốdopcmcia:

boot: gentoo dopcmcia

Bạn sẽ được chào mừng bằng màn hình khởi động và một thanh đo tiến độ. Nếu bạn cài đặt Gentoo trên hệ thống dùng bàn phím non-US, nhớ nhấn Alt-F1 để chuyển sang chế độ verbose và theo hướng dẫn của dấu nhắc. Nếu không chọn trong 10 giây, bàn phím mặc định (US) sẽ được dùng và quá trình khởi động tiếp tục. Khi khởi động xong, bạn sẽ được tự động đăng nhập vào “Live” Gentoo Linux với user “root”, user tối cao. Bạn sẽ thấy dấu nhắc của root (“#”) trên console và có thể chuyển sang console khác bằng cách nhấn Alt-F2, Alt-F3 và Alt-F4. Quay về console đầu tiên bằng cách nhấn Alt-F1.

Cấu hình phần cứng bổ sung

Khi CD Cài đặt khởi động, nó cố dò tìm mọi phần cứng và nạp các kernel module thích hợp để hỗ trợ phần cứng đó. Trong hầu hết các trường hợp, nó hoạt động rất tốt. Tuy nhiên, trong vài trường hợp nó không thể tự động nạp kernel module bạn cần. Nếu quá trình tự động dò tìm PCI thiếu vài phần cứng, bạn sẽ phải tự tay nạp kernel module thích hợp.

Trong ví dụ sau chúng tôi sẽ nạp module 8139too (hỗ trợ một số giao tiếp mạng):

# modprobe 8139too

Nếu bạn cần hỗ trợ PCMCIA, bạn nên khởi động init script pcmcia:

# /etc/init.d/pcmcia start

Tùy chọn: Tinh chỉnh hiệu năng đĩa cứng

Nếu bạn là người dùng thành thạo, bạn có thể muốn tinh chỉnh hiệu năng đĩa cứng IDE bằng hdparm. Với tùy chọn -tT bạn có thể kiểm tra hiệu năng của đĩa cứng (gọi nó vài lần để cho kết quả chính xác hơn):

# hdparm -tT /dev/hda

Để tinh chỉnh, bạn có thể dùng bất kỳ ví dụ nào sau đây (hoặc tự tìm hiểu), nhớ thay /dev/hda bằng được dẫn đĩa của bạn:

Kích hoạt DMA:                                       # hdparm -d 1 /dev/hda
Kích hoạt DMA + Tùy chọn Safe Performance-enhancing: # hdparm -d 1 -A 1 -m 16 -u 1 -a 64 /dev/hda

Tùy chọn: User Account

Nếu bạn định cho phép người dùng khác truy cập vào môi trường cài đặt hoặc bạn muốn tán gẫu bằng irssi không dùng root (vì lý do an toàn), bạn cần tạo user account và đổi password của root.

Để thay đổi password của root, dùng tiện ích passwd:

# passwd
New password: (Nhập password mới)
Re-enter password: (Nhập lại password)

Để tạo user account, trước hết nhập username, theo sau là password. Chúng ta sẽ dùng useradd và passwd để thực hiện điều này. Trong ví dụ kế, chúng tôi tạo user tên “john”.

# useradd -m -G users john
# passwd john
New password: (Nhập password của join)
Re-enter password: (Nhập password của join lần nữa)

Bạn có thể chuyển user id của bạn từ root sang user mới tạo bằng cách dùng su:

# su - john

Nếu bạn muốn xem tài liệu từ CD, bạn có thể chạy links2 ngay để đọc:

# links2 /mnt/cdrom/docs/handbook/html/index.html

Tuy nhiên, bạn nên dùng Cẩm nang Gentoo online vì nó được cập nhật thường xuyên hơn cái trên CD. Bạn cũng có thể xem bằng links2, nhưng chỉ khi hoàn tất chương Cài đặt mạng (nếu không bạn không thể ra Internet để xem tài liệu):

# links2 http://www.gentoo.org/doc/vi/handbook/handbook-amd64.xml

Bạn có thể quay về terminal gốc bằng cách nhấn Alt-F1.

Tùy chọn: Khởi động SSH Daemon

Nếu bạn muốn cho phép người khác truy cập môi trường cài đặt Gentoo (có thể vì người đó sẽ giúp bạn cài đặt Gentoo, hoặc làm vì chính bạn), bạn cần tạo user account cho họ và thậm chí cung cấp password của root (chỉ làm vậy nếu bạn hoàn toàn tin cậy người đó).

Để khởi động SSH daemon, thực hiện lệnh sau:

# /etc/init.d/sshd start

CentOS
05/08/2015

Ubuntu
05/08/2015

Red Hat
05/08/2015

Fedora
05/08/2015

Debian
05/08/2015

ClearOS
05/08/2015